Traditionele Chinese Geneeskunde (TCG) bestaat al duizenden jaren. Deze traditie steunt op een aantal pijlers: Acupunctuur, Kruidengeneeskunde, Tuina massage, Voedingsleer en Qi Gong. Het mooiste van de Chinese geneeskunde vind ik dat het allemaal zo logisch is. Er is werkelijk geen -spreekwoordelijke- speld tussen te krijgen.
Om te beginnen bij het begin: Yin Yang
Vrijwel iedereen is bekend met het symbool van Yin Yang. Het is een klassiek Chinees karakter. Yin is de afbeelding van de schaduwzijde van een berg en yang is de afbeelding van de zonzijde van een berg. Alles wat er is, kunnen we uitdrukken in Yin Yang. Zo staat Yin voor onder andere: vrouwelijk, donker, maan, aarde en rust. Yang staat op zijn beurt voor mannelijk, licht, zon, hemel en beweging. De theorie van Yin Yang ligt ten grondslag aan de Chinese Geneeskunde. Hierbij hoort ook een cyclisch wereldbeeld. Dit wil zeggen dat alles voortdurend onderhevig is aan verandering. Dit zien we tenslotte ook overal in de natuur. Denk aan de overgang van dag en nacht en ook de overgang van de vier seizoenen. Yin kan niet zonder Yang en Yang kan niet zonder Yin.
Een andere theorie: De 5 fasen
Naast de theorie van Yin Yang, bestaat de theorie van de 5 fasen (Wuxing). Samen vormen zij de filosofische basis van de Traditionele Chinese Geneeskunde. Zoals je alles wat er is kunt indelen in Yin Yang, kun je ook alles indelen in dit systeem van de 5 fasen. Dit model wordt ook wel het model van de vijf elementen genoemd.
Hiernaast zie je een schematische weergave. Alle organen behoren tot een element en zijn gekoppeld binnen datzelfde element. Zoals je kunt zien zijn alle elementen (en dus ook alle organen) met elkaar verbonden. Ze verzorgen en controleren elkaar. Naast de indeling van elementen en organen is er ook een indeling op basis van onder andere kleur, emotie, smaak, windrichting, seizoen. In een ideale situatie zijn alle elementen met elkaar in harmonie; er is dan balans. Er zijn echter tal van oorzaken waardoor er disbalans kan ontstaan. Deze zal ik kort hieronder bespreken.
Hoe word je ziek?
De Chinese geneeskunde kijkt vanuit een heel ander perspectief naar de mensheid en haar ziektebeelden. Ziekten en symptomen kunnen allemaal worden verklaard vanuit een disbalans. Een disbalans tussen Yin, Yang, Qi (levensenergie) en Xue (bloed). Zo zijn er verschillende ziekteoorzaken.
Externe pathogenen
We onderscheiden de volgende ziekteverwekkers: wind, koude, damp, (zomer)hitte, droogte en vuur. Deze klimatologische factoren zijn van oorsprong niet pathologisch, maar kunnen dit wel worden. Een EPF (externe pathogene factor) kan het lichaam binnendringen via de neus, mond of huid. Als dit gebeurt kan zo’n pathogeen ervoor zorgen dat de energie van een bepaald orgaan wordt verstoord. Overigens kunnen sommige pathogenen zich ook aan elkaar binden zodat ze samen een combinatie vormen.
Emoties
Een andere belangrijke oorzaak van ziekte zijn de emoties. Niet de emoties op zich, maar de emoties die heel intens of langdurig aanwezig zijn kunnen storend werken. Iedere emotie is – volgens de theorie van de vijf elementen- gekoppeld aan een Zang (yin orgaan) en een Fu (yang orgaan). Het gaat om de volgende emoties: woede (lever), vreugde (hart), piekeren (milt), verdriet (long), angst (nieren), leed/smart (long, hart en milt) en schrik (hart en nieren).
In onderstaand schema zie je welke elementen, organen en emoties zijn gekoppeld. De organen en emoties hebben invloed op elkaar.
| Vuur | Aarde | Metaal | Water | Hout | |
| Emotie | Vreugde | Piekeren | Verdriet | Angst | Woede |
| Zang | Hart | Milt | Long | Nieren | Lever |
| Fu | Dunne darm | Maag | Dikke Darm | Blaas | Galblaas |
Andere oorzaken
Andere mogelijke ziekteoorzaken zijn: een zwakke constitutie, een teveel aan inspanning (seks, sport, overwerk), voeding, trauma, parasieten en vergif, verkeerde behandeling, medicijnen en drugs.
Qi (levensenergie)
Qi is een ander woord voor levensenergie. Mensen worden allemaal geboren met een bepaalde hoeveelheid Qi. Hoeveel dat is, dat wordt bepaald door je ouders (erfelijke factoren). Gedurende je leven kun je deze voorraad aanvullen door middel van voeding en ademhaling.
Meridianen
Door het lichaam lopen verschillende energiebanen; deze transporteren onder andere qi. Deze energiebanen noemen we meridianen. Er zijn 12 ‘gewone’ meridianen, verbonden aan je 12 organen. Ook heb je 8 extra meridianen voor het transporteren van je qi, de zogenaamde ‘wondermeridianen’. De meridianen hebben allemaal hun eigen route en kennen ook nog allerlei om- en zijweggetjes.
Het meridianenstelsel kun je vergelijken met een netwerk van rivieren. Er zijn smallere en bredere kanalen en ze zijn allemaal -direct of indirect- met elkaar verbonden. En soms is er een ophoping; oftewel een stagnatie. Als er stagnatie is in een van jouw meridianen, dan kun je pijn ervaren. Denk aan een tenniselleboog, een muisarm of migraine.
Meridianen beginnen of eindigen altijd bij een uiteinde, dus een vingertop of een teennagel. De enige uitzondering is de niermeridiaan, die begint onderop de voet.
Hoe kun je genezen met behulp van TCG?
In de Traditionele Chinese Geneeskunde wordt de mens beschouwd als een energetisch systeem. Ziekten en kwalen zijn dan ook primair energetische storingen. Om te genezen is het dus zaak om de energetische storingen op te heffen en te zorgen voor een balans. In mijn praktijk maak ik gebruik van verschillende technieken om jouw energie weer in balans te brengen. Welke dit zijn, kun je hier lezen.